سردرد تنشی که سردرد Tension نیز نامیده می شود، معمولاً باعث درد خفیف تا متوسط انقباض یا سفت شدن در ناحیه پیشانی و شقیقه، همراه با حساسیت در پوست سر و عضلات گردن می شود. این نوع سردرد به دلیل انقباضات عضلانی در صورت، پوست سر و گردن به عنوان پاسخی به استرس، فشار، خستگی یا عوامل دیگر ایجاد می شود.

احساس درد گردن و سردرد تنشی

گردن دردی که ممکن است همراه با سردرد تنشی باشد. این نوع معمولاً دردناک، حساس و یا سفت است. در مواردی که درد گردن قبل از این نوع سردرد شروع شده، مانند ضربه یا بیماری مزمن گردن، این درد ممکن است شدیدتر باشد. همچنین احساس تیز یا سوزش داشته باشد. حساسیت عضله ذوزنقه در بالای گردن در این نوع سردرد همراه با سفتی عضلات گردن و پوست سر شایع است.

انواع سردرد تنشی

3 نوع از این نوع سردرد بسته به فرکانس وجود دارد:

سردرد اپیزودیک نادر

کمتر از 12 روز در سال طول می کشد

سردرد اپیزودیک مکرر

بیش از 12 روز و کمتر از 180 روز در سال طول می کشد.

سردرد مزمن

بیش از 180 روز در سال طول می کشد.

در حالی که سردرد اپیزودیک نادر معمولاً خود کنترل می شود، سردرد مزمن و اپیزودیک مکرر می تواند باعث ناتوانی بالا و مشاوره فوری پزشکی شود.

علائم سردرد تنشی

علائم رایج این سردرد عبارتند از:

• احساس انقباض یا فشار در اطراف سر مانند پوشیدن کلاه تنگ یا نوار تنگ یا حمل وزنه سنگین روی سر در این نوع سردرد شایع است. شدت درد خفیف تا متوسط است اما در برخی موارد ممکن است شدید باشد.
• گردن درد و نقاط ماشه ای معمولاً در عضلات گردن، شانه و صورت وجود دارند که با فشار دستی باعث ایجاد درد می شوند.
• افزایش حساسیت به نور یا صدا – هر یک از علائم ممکن است وجود داشته باشد
• در سردرد تنشی درد با فعالیت بدنی معمول بدتر نمی شود.

آستانه درد پایین تر و حساسیت بالاتر به فشار و درد از ویژگی های رایج افراد مبتلا به این نوع سردرد است. این پدیده باعث می شود استرس و تنش به راحتی باعث ایجاد گردن درد و سردرد شود.

مقایسه سردرد تنشی با سردردهای مشابه

چند نمونه از عوامل متمایز کننده این نوع سردرد از سایر سردردها عبارتند از:

• علائم این نوع سردرد مانند گردن درد و حساسیت در ناحیه سر و گردن نیز در سردرد میگرنی یا سردرد سرویکوژنیک دیده می شود. اما درد در این نوع سردرد ماهیتی منقبض کننده دارد و معمولاً با فعالیت بدنی بدتر نمی شود.
• درد در این نوع سردرد همیشه با استرس ایجاد می شود. بر خلاف غذا، بو، هورمون ها یا وضعیت هایی که باعث ایجاد سردردهای دیگر می شوند.

وضعیتی به نام میگرن تنشی مختلط، سردردی است که دارای ویژگی های سردرد تنشی و سردرد میگرنی است. اعتقاد بر این است که سردرد میگرنی ابتدا رخ می دهد و باعث تنش عضلانی می شود که منجر به این نوع سردرد می شود.

هیچ آزمایش تشخیصی برای تایید سردرد تنشی وجود ندارد. تشخیص بر اساس معاینه فیزیکی و سابقه پزشکی از جمله نوع، محل و ویژگی های درد است. تست های تشخیصی زمانی انجام می شود که احتمال وجود تومور، عفونت یا اختلال عصبی مشکوک باشد.

درمان سردرد تنشی

به گفته پزشکان فوق تخصص درد کلینیک درد مهرگان، درمان های دارویی و غیردارویی هر دو در تسکین سردرد تنشی مفید هستند. چند نمونه از روش های رایج درمان این نوع سردرد عبارتند از:

داروهای تسکین دهنده درد

داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند آسپرین، ایبوپروفن و ناپروکسن معمولاً بدون نسخه (OTC) در دسترس هستند و باعث تسکین درد سردرد تنشی می شوند. ترکیب دو یا چند دارو مانند آسپرین و یا استامینوفن با کافئین در یک دارو برای برخی افراد ممکن است اثربخشی بهتری نسبت به داروهای تک دارویی داشته باشد. داروی تجویزی مانند کتوپروفن و ناپروکسن با قدرت بالاتر ممکن است برای درمان این نوع سردرد شدید استفاده شود.

داروهای پیشگیرانه

داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای، داروهای ضد صرع و شل کننده های عضلانی ممکن است برای جلوگیری از سردرد تنشی مکرر اپیزودیک یا مزمن استفاده شوند.

درمان های جایگزین

درمان هایی مانند آرام سازی، بیوفیدبک و مدیریت استرس ممکن است در کاهش استرس و تنش مفید باشد و در عین حال باعث تسکین درد نیز می شود. برخی از مطالعات نشان می دهند که ترکیبی از داروهای ضد افسردگی و درمان مدیریت استرس، نتایج را در درمان سردرد تنشی مزمن بهبود بخشیده است.

تغییرات رژیم غذایی

محدود کردن یا اجتناب از الکل و کافئین ممکن است به کاهش بروز سردرد تنشی در برخی افراد کمک کند.

داروهای تجویزی یا OTC که به طور مداوم مصرف می شوند باید توسط پزشک تحت نظر باشند و دوزها باید به درستی رعایت شوند تا از عوارض جانبی جلوگیری شود. استفاده بیش از حد از داروهای مسکن می تواند منجر به سردرد ناشی از مصرف بیش از حد دارو در افراد مستعد سردرد شود و همچنین می تواند اثربخشی داروهای پیشگیرانه را کاهش دهد.

دکتر مجید نجفی، مدیر کلینیک درد مهرگان