دسته‌ای ازاعصاب نخاعی از قسمت تحتانی ستون فقرات شروع شده وبه سمت پاها ختم می‌شود. هنگامی که ریشه‌های عصبی (بخشی از عصب در هنگام خروج از ستون فقرات) این اعصاب نخاعی تحریک یا فشرده شوند، پا درد می تواند رخ دهد. اگر عصب در نزدیکی لگن، زانو یا در پای شما فشرده شود، پا درد نیز ممکن است رخ دهد.

این مقاله فهرستی از علل رایج درد پا و نکات مفیدی را ارائه می‌دهد تا به شما در درک منشاء پا‌درد کمک کند.

پا درد ناشی از مشکل در ستون فقرات

تحریک یا فشردگی ریشه عصبی در ستون فقرات کمری یا ساکرال (کمر) ممکن است باعث شود که درد سیاتیک به پایین ساق پا و داخل پا کشیده شود. به طور خاص، فشرده شدن ریشه عصبی S1 که سیاتیک کلاسیک نیز نامیده می‌شود، می‌تواند باعث ایجاد درد در قسمت بیرونی شود.

ریشه‌های عصبی ممکن است به دلایل مختلفی فشرده یا تحریک شوند. نمونه‌های رایج عبارتند از:

1. فتق دیسک کمر: نشت محتویات داخلی دیسک بین مهره‌ای
2. بیماری دژنراتیو دیسک کمر: تغییرات مرتبط با افزایش سن که باعث باریک شدن و کوچک شدن دیسک می‌شود.
3. لغزش مهره بر روی مهره زیر آن(Spondylolisthesis)
4. تنگی ستون فقرات کمری: باریک شدن دهانه‌های استخوانی برای اعصاب نخاعی و یا طناب نخاعی

ناتوانی در بلند کردن قسمت جلوی پا یا زمین خوردن مکرر هنگام راه رفتن ممکن است به دلیل وضعیتی به نام افتادگی پا باشد. این وضعیت معمولاً به دلیل فشرده شدن ریشه عصبی L5 ایجاد می‌شود. به ندرت، فشردگی ریشه‌های عصبی L4 و یا S1 ممکن است باعث افتادگی پا شود.‌

پا درد ناشی از فشرده شدن اعصاب در لگن، زانو یا ساق پا زمانی که اعصاب در امتداد مسیر خود در لگن، زانو یا ساق تحت فشار قرار می‌گیرند یا آسیب می‌بینند، می‌تواند رخ دهد. مثلا:

• نوروپاتی پرونئال، وضعیتی که در آن عصب پرونئال در نزدیکی زانو فشرده شده یا آسیب می‌بیند، ممکن است باعث پا‌درد و افتادگی پا در هنگام حرکت دادن پا شود.
• نوروپاتی سیاتیک یا آسیب به عصب سیاتیک در ناحیه لگن ممکن است باعث درد پا در امتداد بالای پا با درجاتی از ضعف شود.
• سندرم تونل تارسال یا اختلال عملکرد عصب تیبیال در تونل تارسال مچ پای داخلی ممکن است باعث ایجاد درد شدید در ناحیه مچ پا و در امتداد کف پا شود.
• گیر افتادن عصب سورال می تواند در ساق پا یا نزدیک مچ پا رخ دهد و به طور معمول باعث درد تیرکشنده در امتداد قسمت بیرونی مچ پا و پا می‌شود.

علاوه بر این، ممکن است میخچه روی پوست اطراف انگشتان پا ایجاد شود. میخچه به مرور زمان در نتیجه اصطکاک بیش از حد رشد می‌کند و می‌تواند اعصاب مجاور را فشرده کند و باعث درد و سایر علائم شود. یکی دیگر از دلایل احتمالی درد عصبی در ، پا، نوروم مورتون است که ضخیم شدن بافت اطراف عصب پا است.

مطالعه کنید: عصب کشی مفاصل ستون فقرات

چگونه منشا پا درد خود را تشخیص دهید؟

با وجود تمام دلایل احتمالی درد عصبی در پا، تشخیص دقیق علت اصلی آن ممکن است دشوار باشد. در اینجا چند علامت مفید وجود دارد که به شما کمک می کند منبع پا درد خود را شناسایی کنید:

• پا‌درد ناشی از ضربه اخیر به کمر، لگن، زانو یا مچ پا ممکن است به نشان دادن محل آسیب عصبی کمک کند.
• پا‌درد به دلیل فشردگی ریشه عصبی یا سیاتیک ممکن است با علائم دیگری مانند درد، بی‌حسی و یا ضعف در باسن، ران و ساق پا همراه باشد. و به طور معمول یک پا را در یک زمان تحت تاثیر قرار می‌دهد.
• پا‌درد که پس از پوشیدن چکمه یا کفش تنگ ایجاد می‌شود، ممکن است نشان‌دهنده فشردگی عصب پرونئال یا سورال در نزدیکی زانو یا مچ پا باشد.
• پا‌درد که پس از تزریق لگن یا جراحی لگن ایجاد می‌شود ممکن است نشان دهنده نوروپاتی سیاتیک باشد.

درد عصبی در پا همچنین ممکن است به دلیل آسیب عصبی ناشی از شرایط سیستمیک مانند دیابت یا مولتیپل اسکلروزیس رخ دهد.

پیچ خوردن، خم شدن یا ضربه مستقیم به مچ پا و پا ممکن است به استخوان‌های پا، مفصل مچ پا، رگ‌های خونی، ماهیچه‌ها و یا تاندون‌ها آسیب برساند و باعث درد پا شود.

تماشا کنید: کلینیک درد مهرگان

برای ویزیت به قسمت ویزیت غیر حضوری سایت مهرگان مراجعه کنید

مهم است که برای تشخیص دقیق علت پا‌درد با پزشک خود قرار ملاقات بگذارید. درمان برای پا‌درد می‌تواند بسیار متفاوت باشد و باید در جهت رفع علت اصلی باشد. نه فقط پنهان کردن علائم، برای مثال: فتق دیسک کمر ممکن است به گرما درمانی و ورزش نیاز داشته باشد، در حالی که میخچه روی انگشت پا اغلب با کفش‌های مخصوص و آب گرم درمان می‌شود.

جراحی لامینکتومی یه روش باز کمری یک روش جراحی همراه با بستری است. بسته به گستردگی روش، سن بیمار و سایر شرایط پزشکی همراه، ممکن است 1 تا 4 روز بستری در بیمارستان پس از جراحی مورد نیاز باشد.

آمادگی برای جراحی لامینکتومی کمر

به گفته پزشکان جراح ستون فقرات کلینیک درد مهرگان یک یا دو هفته قبل از جراحی، ممکن است اقدامات احتیاطی و آماده سازی خاصی برای آماده کردن بیمار و جلوگیری از عوارض بعدی لازم باشد. چند مثال عبارتند از:

• ترک سیگار و یا سایر محصولات تنباکو
• انجام آزمایشات فیزیکی و پزشکی کامل شامل تصویربرداری پزشکی و آزمایش خون
• در صورت وجود، ارزیابی و معاینه شدن توسط پزشک برای بیماری قلبی و یا دیابت
• بازنگری داروهای فعلی نسخه ای و بدون نسخه (OTC) از جمله داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs)، داروهای ضد انعقاد، مکمل های گیاهی، ویتامین ها و داروهای ضد فشار خون و ضد دیابت، در صورت وجود با پزشک.
• شرکت در یک دوره کوتاه فیزیوتراپی تحت نظارت برای بهبود شرایط فیزیکی و سطح فعالیت، که ممکن است به بهبودی پس از جراحی کمک کند.

به طور کلی، اعمال جراحی باز در صبح با ناشتایی یک شبه برنامه ریزی می شود. 8 ساعت قبل از جراحی معمولاً هیچ غذا یا نوشیدنی مجاز نیست، به جز مقدار کمی آب (که ممکن است تا 2 ساعت قبل از جراحی داده شود).

برای مشاهده ویدیوهای مرتبط با این موضوع به کانال آپارات کلینیک درد مهرگان سر بزنید.

فرآیند گام به گام لامینکتومی کمری برای تنگی نخاعی

جراحی لامینکتومی از پشت انجام می شود. در طول کل فرآیند، بیمار رو به شکم، معمولاً روی تخت اتاق عمل دراز می کشد. میز جکسون باعث می شود شکم آزاد باشد و لگن کمی بالاتر باشد تا حالت درست ایجاد شود. آزاد نگه داشتن شکم در طول عمل از فشرده شدن رگ های خونی و همچنین خونریزی اپیدورال در حین جراحی جلوگیری می کند. خم شدن مفصل ران به ارزیابی بهتر میزان فشار عصبی ناشی از تنگی نخاع کمک می کند.

مراحل جراحی

• بیمار رو به پایین قرار می گیرد، بیهوشی عمومی انجام می شود و محل جراحی تمیز می شود.
• یک برش به طول 2 تا 5 اینچ (بسته به تعداد سطوح درمان شده می تواند طولانی تر باشد) در خط وسط پشت ایجاد می شود.
• عضلات چپ و راست پشت (Erector spinae) به آرامی به عقب کشیده می شوند تا به لامینه ها دسترسی پیدا کنند.
• هنگامی که ماهیچه ها به پهلو چسبانده می شوند، از رادیوگرافی حین عمل برای شناسایی سطح صحیح مهره استفاده می شود.
• پس از اینکه رباط های سطحی به کناری منتقل شدند، لامینه ها بریده شده و برداشته می شوند (لامینوتومی یا لامینکتومی). گاهی اوقات ممکن است لامینه ها بریده شوند اما برداشته نشود (لامینوپلاستی). هر دوی این فرآیندها فضای درون کانال نخاعی را برای عناصر عصبی افزایش می دهند.
• سطح بالاتر بعدی در صورت لزوم از همین رویه پیروی می کند.
• هنگامی که تنگی مرکزی درمان شد، در صورتی که تنگی فورامینال جانبی و تنگی روزنه نیز وجود داشته باشد، ممکن است فیس تکتومی و یا فورامینوتومی انجام شود.
• در صورت لزوم، فیوژن مهره های درمان شده انجام می شود.
• پس از اتمام تمام مراحل، رباط ها، ماهیچه ها و پوست در موقعیت خود بخیه می شوند.

نیاز به فیوژن

به طور معمول، جراحی لامینکتومی کمری فوقانی (L1-L2) در مقایسه با سطوح پایین تر (L4-L5) به برداشتن بیشتر فاست ها نیاز دارد و ممکن است نیاز به فیوژن داشته باشد.

برخی از جراحان ممکن است مانیتورینگ نخاع یا نظارت عصبی فیزیولوژیکی حین عمل را در طول جراحی انجام دهند. در این فرآیند نظارت، تغییرات نخاع و بافت عصبی از طریق الکترودهایی با سیم هایی که روی پوست بیمار قرار می گیرند، شناسایی می شوند. پاسخ های بافت عصبی بر روی کامپیوتر مشاهده می شود و در صورت بروز مشکل مربوط به نخاع به جراح هشدار می دهد.

پس از اتمام جراحی، بیمار برای چند ساعت به اتاق ریکاوری منتقل می شود، جایی که تا زمانی که بیهوشی از بین برود، به طور مداوم تحت نظارت قرار می گیرد. جراحی هایی با برش های بزرگ تر ممکن است نیاز به قرار دادن یک درن جراحی در محل درمان داشته باشند تا خون جمع آوری شده در فضای اپیدورال تخلیه شود.

دکتر مجید نجفی، مدیر کلینیک درد مهرگان