علائم نوروپاتی اغلب غیرقابل پیش بینی است و از فردی به فرد دیگر به طور قابل توجهی متفاوت است. درد ممکن است توسط یک محرک خاص ایجاد شود یا به خودی خود رخ دهد. در صورت ضربه ناگهانی، ممکن است علاوه بر ناحیه نزدیک، ناحیه اطراف محل تروما نیز تحت تاثیر قرار گیرد. برخی از افراد درد مداوم دارند، در حالی که برخی دیگر ممکن است دردی را تجربه کنند که خاموش و روشن می‌شود.

نوروپاتی ممکن است عملکرد روزانه را محدود کند

درد نوروپاتیک اغلب حرکت را دردناک می‌کند و باعث می شود فرد تحرک را محدود کند. بی‌تحرکی می‌تواند باعث ضعیف شدن ماهیچه‌ها شود و عملکرد فیزیکی را بیشتر محدود کند. بسیاری از افراد مبتلا به نوروپاتی قادر به کار نیستند. کمردرد یا سایر دردهای ناشی از نوروپاتی معمولاً با عبارات زیر توصیف می شود:

• شدید، تیز، مانند شوک الکتریکی، تیراندازی، صاعقه مانند یا ضربه چاقو
• عمیق، سوزان یا سرد
• بی حسی، سوزن سوزن شدن یا ضعف مداوم
• دردی که در طول مسیر عصبی به بازوها، دست‌ها، پاها یا پاها منتقل می‌شود

پوست ناحیه دردناک ممکن است تغییر رنگ داده و بیشتر از حد معمول صورتی یا قرمز به نظر برسد. در برخی موارد، پوست ممکن است ظاهری آبی یا خالدار داشته باشد. تغییر رنگ معمولاً به تغییر جریان خون مربوط می‌شود. برخی از افراد نیز تورم را تجربه می‌کنند. بسیاری از افراد مبتلا به درد نوروپاتیک نیز مشکلات خواب و افسردگی را تجربه می‌کنند که هر دو می‌توانند درک درد را افزایش دهند. یک رویکرد چند وجهی مدیریت درد ممکن است برای رسیدگی به تمام جنبه‌های سلامت فرد مفید باشد.

احساسات غیرمعمول در نوروپاتی

افراد مبتلا به درد نوروپاتیک ممکن است احساساتی را به روش‌های غیرعادی تجربه کنند، مانند:

• حساسیت بیش از حد به لمس سبک که به سختی برای دیگران قابل توجه است، به عنوان آلودینیا شناخته می شود. به عنوان مثال، احساس پوشیدن لباس در برابر پوست، می‌تواند باعث واکنش شود.
• پردردی یک حساسیت شدید به چیزی است که برای دیگران کمی دردناک است.
• احساس کم غیرمعمولی نسبت به گرما یا سرما، هیپوستزی نامیده می‌شود.
• احساس شوک الکتریکی یا سوزن سوزن شدن در صورت عدم تماس، که به عنوان پارستزی شناخته می شود.

آزمایش‌های حسی ممکن است برای مشاهده واکنش فرد به انواع مختلف تماس فیزیکی انجام شود.

احساس غیر طبیعی در نوروپاتی

درمان دردهای عصبی

الکترومیوگرافی و مطالعات هدایت عصبی، آزمایش‌های خون، و آزمایش‌های تشخیصی مانند تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI) ممکن است برای تعیین علت یا رد کردن یک علت بالقوه مورد استفاده قرار گیرند. نتایج آزمایش می‌تواند در یافتن موثرترین درمان مفید باشد.

برخی از موارد ساده تر از موارد دیگر هستند. برای مثال، اگر عصب توسط فتق دیسک فشرده شود، جراحی رفع فشار می‌تواند با برداشتن فشار روی عصب، درد را تسکین دهد. 

اگر هیچ دلیل زمینه‌ای برای درد یافت نشد، درمان معمولاً بر تسکین درد تأکید می‌کند. هیچ دارویی وجود ندارد که علائم نوروپاتی را از بین ببرد، اما ترکیبی از داروها و درمان‌ها ممکن است مفید باشد. مراقبت از یک تیم مدیریت درد بین رشته‌ای ممکن است برای افراد مبتلا به درد نوروپاتیک توصیه شود.

هنگامی که یک دیسک در قسمت پایین ستون فقرات برآمده یا پاره می‌شود، ممکن است در ناحیه کمر و پای خود احساس درد کنید. و در این حالت فتق دیسک یا Disc herniation ستون فقرات صورت می گیرد.

1.در هنگام نشستن

فعالیتی که فشار زیادی بردیسک‌های تحتانی ستون فقرات وارد می‌کند نشستن است. اگر فتق دیسک (بیرون زدگی) دارید، این افزایش فشار در داخل دیسک ممکن است باعث برجسته‌تر شدن برآمدگی شود که ممکن است هنگام نشستن کمردرد شما را تشدید کند.

2.انتشار درد در ساق پا (سیاتیک)

دیسک‌های کمر معمولاً در ناحیه خلفی یا جانبی که در مجاورت ریشه‌های عصبی نخاعی قرار دارد، فتق یا برآمدگی دارند. فتق دیسک ممکن است از طریق یک یا هر دو روش زیر ریشه‌های عصبی را تحت تأثیر قرار دهد:

• فشرده سازی مستقیم: هنگامی که فتق دیسک یا محتویات داخلی نشت شده مستقیماً روی ریشه عصبی نخاعی هنگام خروج از کانال نخاعی فشار می‌آورد.
• تحریک شیمیایی: هنگامی که بیرون زدگی دیسک مواد تحریک کننده شیمیایی اسیدی را از مواد دیسک خارج می‌کند، که ممکن است باعث التهاب و تحریک در ناحیه اطراف ریشه عصبی شود. سپس عملکرد ریشه عصبی آسیب‌دیده تغییر می‌کند و ممکن است درد سوزشی همراه با بی‌حسی، ضعف یا سوزن سوزن شدن در جلو یا پشت ران و ساق پا احساس شود. به این علائم معمولاً سیاتیک می‌گویند. علائم و نشانه‌های سیاتیک، به طور معمول یک پا را در یک زمان تحت تاثیر قرار می‌دهد.

3.درد فتق دیسک توسط فعالیت‌های خاص تشدید می ‌شود

کمردرد یا سیاتیک ممکن است زمانی که فعالیت‌های خاصی انجام می‌دهید بدتر شود، مانند:

• خم شدن به جلو یا پایین
• بلند کردن یک جسم سنگین
• هل دادن یا کشیدن یک جسم سنگین
• سرفه کردن
• عطسه کردن

درد فتق دیسک‌ کمر معمولا به سرعت بروز می‌کند. در بیشتر موارد، هیچ دلیل خاص و مشخصی برای درد وجود ندارد، مانند یک آسیب یا رویداد تروماتیک. با‌این حال، درد ناگهانی احساس می‌شود.

این عارضه می‌تواند بسیار دردناک باشد، اما برای اکثر افراد، علائم آن خیلی طول نمی‌کشد. تقریباً 90 درصد از افرادی که فتق دیسک کمر دردناک را تجربه می‌کنند، طی 6 هفته گزارش می‌دهند که دیگر درد را احساس نمی‌کنند، حتی اگر هیچ درمان دارویی برای آن دریافت نکرده باشند.

علائم هشدار دهنده فتق دیسک و زمان مراجعه به پزشک

در صورت مشاهده این 3 نشانه فتق دیسک، به پزشک خود مراجعه کنید. پزشک شما ممکن است ترکیبی از درمان‌های غیرجراحی، مانند داروهای تسکین‌دهنده درد و یک برنامه فیزیوتراپی هدایت‌شده، و همچنین ارجاع به متخصص درد مداخله‌ای برای تزریق‌های کمری با هدایت تصویر را برای کمک به کاهش التهاب و تسکین درد توصیه کند.

اگر مشکلی در کنترل حرکات روده یا مثانه، بی حسی در قسمت داخلی ران و ناحیه تناسلی خود یا مشکل در شروع ادرار دارید، فوراً با پزشک خود مشورت کنید. این علائم و نشانه‌ها ممکن است نشان دهنده سندرم دم اسبی باشد که یک اورژانس پزشکی جدی است که با برخی فتق‌های شدید دیسک کمر ممکن است.

لغزش‌ دیسک به دیسک بین مهره‌ای از ستون فقرات گفته می‌شود که شکل و یا قوام طبیعی خود را از دست داده‌است. شکل تغییر یافته زمانی اتفاق می‌افتد که مواد نرم داخلی دیسک (نوکلئوس پالپوزوس) از پوشش فیبری خارجی آن (آنولوس فیبروز) بیرون زده یا نشت کند.

لغرش دیسک چیست؟

دیسک‌های بین مهره‌ای شما ضربه گیر ستون فقرات هستند و به انتقال یکنواخت بارها کمک می‌کنند. هنگامی که لغزش‌ دیسک رخ می‌دهد، کل بخش حرکتی، از جمله مهره‌های مجاور، بافت همبند، رگ‌های خونی و اعصاب ممکن است تحت تاثیر قرار گیرد.

چگونه لغزش دیسک رخ می‌دهد

دو دلیل رایج برای لغزش‌ دیسک عبارتند از:

• انحطاط طبیعی دیسک، که باعث می‌شود هسته پالپوس کمتر هیدراته شده و با افزایش سن ضعیف شود.
• ضربه به دیسک، که ممکن است به دلیل بلند کردن بار سنگین با استفاده از وضعیت نادرست یا نیروهای خارجی، مانند آسیب شلاق رخ دهد.

به ندرت، اختلالات بافت همبند ستون فقرات یا تغییر در شکل مهره‌های ستون فقرات، مانند ساقه‌های کوتاه، ممکن است باعث ایجاد دیسک لغزنده شود.

دیسک‌های حاوی در مقابل دیسک‌های غیرقابل کنترل

اگر هسته پالپوزوس به طور کامل در خارج از دیسک نشت کند، به آن دیسک غیرمحافظه می‌گویند.

مطالعه کنید: دژنراتیو دیسک کمر و عوامل بیماری

انواع درد ناشی ازلغزش‌ دیسک

لغزش دیسک ممکن است باعث درد در ناحیه موضعی مانند گردن یا پشت شما یا در یک مکان دور مانند بازو یا پا شود.

برخی از دیسک‌های لغزنده ممکن است باعث درد نشوند. ممکن است فتق دیسک بدون درد باشد و یا خود به خود بدون درمان برطرف شود.

درد عصب

فتق معمولاً در قسمت  پشت دیسک اتفاق می‌افتد، جایی که فیبروز حلقوی نسبتاً نازک‌تر است. این قسمت از دیسک نیز به ریشه‌های عصبی نخاعی نزدیک است و می تواند این موارد را شامل شود:

• فشرده سازی مکانیکی این ریشه‌های عصبی، که بسته به محل فشرده سازی ممکن است منجر به درد عصبی یا ضعف در بازو یا پای شما شود.
• تحریک شیمیایی ریشه‌های عصبی به دلیل نشت مواد التهابی از هسته پالپوس
• در فتق شدید دیسک، فشردگی طناب نخاعی یا دم اسبی ممکن است رخ دهد.

درد موضعی مزمن در لغزش‌ دیسک

لغزش‌ دیسک ممکن است باعث درد موضعی و مزمن، مانند کمردرد یا گردن درد شود. به این نوع درد، درد دیسکوژنیک نیز می‌گویند.

ناپایداری بخش حرکتی

لغزش دیسک به دلیل انحطاط ممکن است باعث بی ثباتی در بخش حرکتی ستون فقرات شود که منجر به درد و افزایش یا کاهش پزشک می‌تواند لغزش‌ دیسک را به دقت تشخیص دهد و سایر علل درد مشابه مانند تومور، شکستگی یا عفونت را رد کند. تشخیص تحرک می‌شود.صحیح همچنین به تدوین یک برنامه درمانی موثر برای کنترل علائم و جلوگیری از پیشرفت آسیب عصبی یا نخاع کمک می‌کند.

تماشا کنید: عمل لیزری دیسک

دیسک ستون فقرات به عنوان یک محور الاستیک قوی برای هر بخش مفصلی از ستون فقرات عمل می‌کند. این قسمت ثبات را فراهم و دامنه حرکت نسبتاً وسیعی را در تمام جهات در قسمت پایین کمر و گردن امکان‌پذیر می‌کند. اما زمانی که دیسک شروع به از دست دادن قدرت و انعطاف پذیری خود می کند، باعث ایجاد یک‌ سری از علائم دردناک و  ناتوان کننده می شود.

این مقاله درباره تمام مشکلان دیسک صحبت می کند و برجسته ترین نکاتی که باید در مورد مشکلات دیسک کمر بدانید را مرور می کند.

دیسک ستون فقرات چیست؟

دیسک های ستون فقرات شبیه استوانه گرد و در بالا و پایین صاف هستند. ضمناً به طور محکم به مهره های بالا و پایین آنها متصل می شوند. دیسک ها تا حدودی انعطاف پذیر هستند. آنها باعث جذب ضربه روی ستون فقرات می شوند.

به دلیل فشارهای زیادی که به کمر و گردن وارد می شود و تغییرات ناشی از افزایش سن، دیسک مستعد آسیب است.

• هنگامی پارگی دیسک در قسمت تحتانی ستون فقرات، منجر به کمردرد، پا درد و سایر علائم مانند بی حسی و ضعف شود.
• در گردن، مشکل دیسک می تواند منجر به درد و علائم در گردن، شانه، بازو و احتمالاً در دست شود.

مشکلات دیسک ممکن است به دلایل مختلف به طور اشتباه درک شوند. پزشکان متخصص ستون فقرات، همیشه در مورد علل درد مربوط به دیسک ستون فقرات اتفاق نظر ندارند. اما بیماران در درک این موضوع پیچیده مشکل دارند.

بسیاری از اصطلاحات تا حدودی به جای یکدیگر برای توصیف یک مشکل دیسک کمر استفاده می شوند. مانند عصب فشرده شده، دیسک تحلیل رفته، دیسک لغزیده، فتق دیسک، برآمدگی دیسک و غیره.

درد دیسک ستون فقرات در مقایسه با درد ریشه عصبی

ده ها اصطلاح برای توصیف مشکلات دیسک استفاده می شود. اما در واقع تنها دو دسته اصلی از مشکلات برای دیسک وجود دارد:

بیماری دژنراتیو دیسک ستون فقرات

اگر درد در خود دیسک ایجاد شود، بیمار درد محوری یا تیرکشنده را تجربه خواهد کرد. این وضعیت می‌تواند به عنوان بخشی از فرآیند پیری رخ دهد که در آن دیسک‌های ستون فقرات شروع به خشک شدن می‌کنند و در نتیجه مقداری از انعطاف‌پذیری و جذب شوک خود را از دست می‌دهند. به عنوان بخشی از این فرآیند، بخش داخلی دیسک روی هم‌می خوابد و بالشتک کم قطر تری بین مهره‌های استخوانی در ستون فقرات ایجاد می‌کند و قسمت بیرونی دیسک ممکن است دچار پارگی‌های کوچک شود که همگی می‌توانند باعث درد شوند.

علت دقیق درد ایجاد شده توسط دیسک هنوز بحث برانگیز است، اما می تواند هم یک واکنش بیوشیمیایی و هم یک جزء بیومکانیکی وجود داشته باشد.

در سایت کلینیک درد‌مهرگان، اصطلاحی که به طور مداوم برای توصیف این نوع درد استفاده می شود “بیماری دیسک دژنراتیو” است.

فتق دیسک کمر

اگر مشکل دیسک کمر باعث درد ریشه عصبی شود یا درد در امتداد یکی از اعصابی که از ستون فقرات خارج می شود حرکت کند، به آن درد رادیکولار می گویند. اگر مواد داخلی دیسک، هسته نرم، از دیسک نشت کند (یا «فتق» کند) و ریشه عصب را لمس کند، ممکن است این اتفاق بیفتد. مواد داخل دیسک به شدت التهاب زا هستند و هرگونه تماس با عصب می تواند باعث درد شود.

درد و سایر علائم، مانند بی‌حسی، گزگز یا ضعف، معمولاً در طول مسیر عصب حرکت می‌کنند، به طوری که دیسکی که در قسمت پایین ستون فقرات فتق می‌کند باعث ایجاد درد در امتداد عصب سیاتیک از طریق پشت ساق پا می‌شود. فتق دیسک ستون فقرات گردنی باعث ایجاد دردی می شود که در بازو پخش می شود.

در سایت کلینیک درد مهرگان، اصطلاحی که به طور مداوم برای توصیف این نوع درد استفاده می شود «فتق دیسک» است.

صرف نظر از اینکه مشکل دیسک چه نامیده می شود – مثلا لغزش دیسک، دیسک برآمده، دیسک تحلیل رفته و غیره – برای بیمار بسیار مهم است که بفهمد آیا درد در خود دیسک ایجاد می شود یا اینکه درد در امتداد عصب است.

تشخیص دقیق علت درد بیمار برای تعیین گزینه های درمانی مناسب مورد نیاز است. برای بحث دقیق تر، به تشخیص مشکلات دیسک مراجعه کنید.

مترجم دکتر مجید نجفی متخصص بیهوشی و درد، کلینیک درد مهرگان