برآمدگی دیسک کمر و نشانه‌های آن چیست؟
برآمدگی دیسک کمر یا لغزندگی دیسک کمر یا اسپوندیلولیستزیس (Spondylolisthesis) یکی از عوارض ستون فقرات است. برآمدگی دیسک معمولاً با لغزندگی رو به جلو یا عقب یک مهره نسبت به مهره بعدی رخ می دهد. سرخوردن رو به جلوی مهره بالایی روی مهره پایینی آنترولیستزیس گفته می‌شود. حال آن که سر خوردن رو به عقب به اصطلاح رترولیستزیس گفته می‌شود.
بهتر است قبل از ایجاد عوارض، با کلینیک درد مهرگان مشورت فرمایید.
نشانه های بیرون زدگی دیسک
هنگامی که یک دیسک در قسمت پایین ستون فقرات شما برآمده یا پاره می شود، ممکن است در ناحیه کمر و یا پای خود احساس درد کنید. برای اینکه علت اصلی دیسک کمر خود را شناسایی کنید سه علت مهم آن را بیان می‌کنیم:
- در هنگام نشستن
فعالیتی که فشار زیادی بر دیسک‌های تحتانی ستون فقرات شما وارد می‌کند نشستن است. اگر فتق یا برآمدگی دیسک کمر دارید، این افزایش فشار در داخل دیسک ممکن است باعث برجسته‌تر شدن برآمدگی شود. همچنین ممکن است هنگام نشستن کمردرد شما را تشدید کند.
بیرون زدگی دیسک
- انتشار درد به پا (سیاتیک)
دیسک‌های کمر شما معمولاً در ناحیه خلفی (پشت) و یا جانبی (سمت راست یا چپ) که در مجاورت ریشه‌های عصبی نخاعی شما قرار دارد، فتق یا برآمدگی دیسک کمر دارند. فتق دیسک ممکن است از طریق یکی یا چند مورد زیر این ریشه‌های عصبی را تحت تأثیر قرار دهد:- فشار بر عصب: هنگام نشت برآمدگی دیسک یا محتوای داخلی به بیرون، مستقیماً روی ریشه عصبی فشار می‌آورد.
- تحریک شیمیایی: هنگامی که فتق دیسک مواد تحریک کننده شیمیایی اسیدی را از مواد دیسک خارج می‌کند، ممکن است باعث التهاب و تحریک در ناحیه اطراف ریشه عصب شود.
سپس عملکرد ریشه عصبی آسیب‌دیده تغییر می‌کند و ممکن است درد سوزشی همراه با بی‌حسی، ضعف یا سوزن سوزن شدن در جلو و یا پشت ران، ساق و یا پای خود احساس کنید. به این علائم معمولاً سیاتیک می‌گویند. علائم و نشانه های سیاتیک معمولاً روی یک پا تأثیر می گذارد.
- درد تشدید توسط فعالیت‌های خاص
کمردرد و یا سیاتیک ممکن است زمانی که فعالیت‌های خاصی انجام می‌دهید بدتر شود، مانند:- خم شدن به جلو یا پایین آوردن سر
- بلند کردن یک جسم سنگین
- هل دادن یا کشیدن یک جسم سنگین
- سرفه کردن
- عطسه کردن
برآمدگی دیسک گردن
دیسک برآمده در ستون فقرات گردنی می‌تواند در هر یک از مهره‌هایی که ستون فقرات بالایی را تشکیل می‌دهند، رخ دهد که به‌عنوان C1 تا C7 توصیف می‌شود. این وضعیت زمانی رخ می دهد که فشاری که در قسمت داخلی دیسک های گردن قرار دارد، لایه بیرونی دیسک های بین مهره ای را کشیده و باعث برآمدگی آن ها می شود. دیسک C5-6 شایع ترین محل برآمدگی دیسک ستون فقرات گردنی است که به دنبال آن برآمدگی های C6-7 و سپس C4-5 قرار دارد.
درد رادیکولر ناشی از عصب سیاتیک
دیسک های برآمده گردن می توانند علائمی مانند درد، بی حسی، گزگز و ضعف را ایجاد کنند که از طریق گردن، شانه ها، بازوها، دست ها و انگشتان تابش می کند. این دیسکها همچنین می تواند منجر به میلوپاتی و آسیب به نخاع شود. این مشکل، اختلال در راه رفتن، مشکل در انجام حرکات ظریف و سنگینی در پاها می‌دهد.
دیسک برآمده قفسه سینه
ستون فقرات قفسه سینه از استخوان ترقوه تا انتهای قفسه سینه گسترش یافتهاست. قسمت توراسیک از 12 مهره با برچسب T1-T12 تشکیل شده است. اگرچه برآمدگی دیسک در این ناحیه نادر است، اما می‌تواند علائمی مانند درد در قسمت بالای کمر را ایجاد کند که به معده و قفسه سینه می‌رسد.
برآمدگی دیسک قفسه سینه با مشکلات گوارشی، ریوی یا قلبی اشتباه تشخیص داده می شود. به همین دلیل است که برای تشخیص دقیق، مشورت سریع با یک پزشک متخصص بسیار حیاتی است.
دیسک برآمده کمر
دیسک‌های برآمده در قسمت پایین کمر یا ستون فقرات کمری می‌توانند از طریق مهره‌های L1-L5 که از کمر تا بالای باسن امتداد دارند، ایجاد شوند. آنها در این ناحیه بسیار شایع هستند و می توانند منجر به علائمی مانند درد پا، بی حسی در پاها، پاها یا انگشتان پا، کمردرد حاد و سایر علائم شوند. تقریباً 90 درصد از دیسک‌های برآمده در L4-L5 و L5-S1 رخ می‌دهند و باعث ایجاد درد در عصب L5 یا S1 می‌شوند که به سمت پایین عصب سیاتیک تابش می‌کند. دیسک برآمده در قسمت 4 و 5 کمری (L4-L5) معمولاً باعث گیرافتادگی عصب L5 می شود.
در ستون فقرات کمری، علائم به طور گسترده ای با مهره های خاصی که تحت تاثیر قرار می گیرند متفاوت است. علامت های L1 یا L2 شامل درد در ناحیه کمر و کشاله ران و/یا دردی است که به قسمت جلویی بالایی و داخل ران تابش می‌کند. علائم L3 یا L4 شامل درد در قسمت پایین کمر و/یا دردی است که به عضلات چهارسر ران در جلوی ران تابش می‌کند. علائم L5 شامل درد در قسمت پایین کمر و/یا درد در قسمت بیرونی ساق پا تا انگشتان پا است که ممکن است شامل بی حسی، ضعف و گزگز باشد.
بهبود برآمدگی دیسک کمر
درد لغزندگی دیسک کمر معمولاً سریع ظاهر می‌شود. در بیشتر موارد، هیچ دلیل مشخصی برای درد وجود ندارد، مانند یک آسیب خاص یا فعالیت شدید بدنی. با این حال، درد ناگهانی احساس می‌شود.
این وضعیت می‌تواند بسیار دردناک باشد، اما برای اکثر افراد، علائم آن خیلی طول نمی‌کشد. تقریباً 90 درصد از افرادی که لغزندگی دیسک کمر دردناک را تجربه می‌کنند،
طی 6 هفته خوب می‌شوند و دیگر درد را احساس نمی‌کنند، حتی اگر هیچ درمان پزشکی برای آن دریافت نکرده باشند.
علائم لغزندگی دیسک کمر و زمان مراجعه به پزشک
به گفته دکتر محید نجفی مدیر کلینیک درد مهرگان در صورت مشاهده این 3 نشانه به پزشک مراجعه کنید. پزشک کلینیک درد مهرگان ممکن است ترکیبی از درمان‌های غیرجراحی مانند داروهای تسکین‌دهنده درد و یک برنامه فیزیوتراپی و همچنین ارجاع به فوق تخصص درد برای تزریق‌های کمری با هدایت تصویر را برای کمک به کاهش التهاب و تسکین درد توصیه کند.
اگر مشکلی در کنترل حرکات روده و یا مثانه، بی‌حسی در قسمت داخلی ران و ناحیه تناسلی خود و یا مشکل در شروع ادرار دارید، فوراً با پزشک خود مشورت کنید.
این علائم و نشانه‌ها ممکن است نشان دهنده سندرم دم اسبی باشد، یک اورژانس پزشکی جدی، که با برخی فتق های شدید دیسک کمر امکان پذیر است.
مترجم: دکتر محید نجفی متخصص بیهوشی و درد، مدیر کلینیک درد مهرگان
