بیماری دژنراتیو دیسک و شیوه‌های درمان آن
جراحی برای درمان بیماری دژنراتیو دیسک معمولاً تنها در صورتی توصیه می‌شود که درد شدید باشد و درمان‌های غیرجراحی مانند داروهای مسکن و فیزیوتراپی بی‌اثر باشند. هدف از جراحی تغییر مکانیسم‌های زمینه‌ای در ستون فقرات است که باعث ایجاد درد می‌شود، مانند حرکات بیش از حد، التهاب و یا گرفتگی عضلانی.
درمان‌های غیرجراحی معمولاً برای حداقل 6 تا 12 هفته قبل از در نظر گرفتن جراحی پیشنهاد می‌شوند، اگرچه در بیشتر موارد درمان‌های غیرجراحی برای مدت طولانی‌تری مورد استفاده قرار می‌گیرند. به عقیده پزشکان فوق تخصص درد کلینیک درد مهرگان، تخمین زده می‌شود که تنها بین 10 تا 20 درصد موارد انحطاط دیسک کمر و تا 30 درصد موارد انحطاط دیسک گردن با استفاده از روش‌های غیرجراحی با موفقیت درمان نمی‌شوند و نیاز به جراحی برای تسکین درد و بهبود تحرک دارند.
ملاحظات قبل از جراحی ستون فقرات
چندین فاکتور وجود دارد که باید قبل از انتخاب درمان جراحی در صورت توصیه، در نظر بگیرید، از جمله:
- فرآیند بازیابی. دوره نقاهت پس از جراحی ستون فقرات می‌تواند شامل ترکیبی از فیزیوتراپی، داروهای ضد درد یا استفاده از بریس پشت یا گردن باشد.
- ملاحظات سبک زندگی. تغییرات سبک زندگی روزمره مورد نیاز برای درمان غیرجراحی یا جراحی ممکن است قابل توجه باشد. در مورد جراحی، یک روند بهبودی قابل قبول ممکن است به مرخصی قابل توجهی از کار نیاز داشته باشد. علاوه بر این، فیزیوتراپی منظم و مدیریت درد برای نتایج مطلوب مورد نیاز خواهد بود.
- شواهد تصویربرداری دژنراسیون دیسک. جراحی ستون فقرات برای درد دژنراتیو دیسک معمولاً تنها در صورتی توصیه می‌شود که اسکن تصویربرداری با علت خاص درد مرتبط باشد، و حتی در آن صورت نیز نتایج همیشه قابل پیش بینی نیستند.
جراحی ستون فقرات همیشه انتخابی است، به این معنی که انتخاب بیمار است که آیا این عمل را انجام دهد یا خیر. فیوژن ستون فقرات رایج ترین روشی است که برای درد دژنراتیو دیسک استفاده می‌شود. در سال‌های اخیر، جایگزینی دیسک مصنوعی به طور گسترده‌ای مورد استفاده قرار گرفته است، زیرا دستگاه‌ها و روش های جراحی بهبود یافته اند.
فیوژن ستون فقرات برای بیماری دژنراتیو دیسک
در طی یک عمل جراحی فیوژن ستون فقرات، دو مهره مجاور با هم پیوند می‌شوند تا مکانیسم‌های زمینه‌ای ایجاد درد را تغییر دهند. یک مفصل مصنوعی بی ثباتی در بخش ستون فقرات را از بین می‌برد و درد ناشی از ریز حرکت‌ها، گرفتگی عضلانی و یا التهاب را کاهش می‌دهد. همجوشی مفصل همچنین می‌تواند به رفع فشار کامل اعصاب تحت فشار کمک کند.
روش فیوژن ستون فقرات برای بیماری دژنراتیو دیسک معمولاً شامل مراحل زیر است:
- تحت بیهوشی عمومی، برشی برای نزدیک شدن به ستون فقرات ایجاد می‌شود. برای فیوژن مهره‌های گردنی، برش معمولاً در جلوی گردن ایجاد می‌شود. برای فیوژن کمر، ممکن است یک برش در پشت، جلو یا کنار بدن ایجاد شود.
- عضلات اطراف ستون فقرات بریده شده یا به طرفین فشار داده می‌شوند تا به ستون فقرات دسترسی پیدا کنند.
- دیسک تحلیل رفته از فضای دیسک خارج می‌شود.
- یک پیوند استخوان و یا ابزاری در سراسر فضای دیسک کاشته می‌شود تا بخش ستون فقرات را تثبیت کند و رشد استخوان را ایجاد کند.
- ماهیچه‌های ستون فقرات جایگزین یا دوباره چسبانده می‌شوند و محل برش با بخیه بسته می‌شود.
جراحی فیوژن مکانیسم‌های رشد استخوان را تنظیم می‌کند و فیوژن در ماه‌های بعد از عمل اتفاق می‌افتد. به همین دلیل، روند بهبودی کامل از جراحی فیوژن می‌تواند تا یک سال طول بکشد، اگرچه اکثر بیماران در عرض شش هفته به فعالیت‌های عادی خود باز می‌گردند.
پس از جراحی، استفاده از بریس پشت یا گردن ممکن است برای ثابت نگه داشتن ستون فقرات و به حداقل رساندن حرکات دردناکی که می‌تواند روند بهبودی را تضعیف کند، توصیه شود. علاوه بر این، فیزیوتراپی معمولاً برای آماده سازی ماهیچه‌ها برای حمایت بهتر از ستون فقرات توصیه می‌شود و داروهای ضد درد برای مدیریت درد توسط پزشک فوق تخصص درد کلینیک درد مهرگان پس از جراحی تجویز می‌شود.
جراحی تعویض دیسک مصنوعی
درد دیسک دژنراتیو همچنین می‌تواند با کاشت دیسکی که حمایت و حرکت طبیعی دیسک ستون فقرات را در روشی به نام جایگزینی دیسک مصنوعی (ADR) تقلید می کند، به میزان قابل توجهی کاهش دهد یا از بین برود. برخلاف فیوژن ستون فقرات، این روش برای حفظ حرکت در بخش ستون فقرات پس از جراحی در نظر گرفته شده است.در این روش:
- ستون فقرات از طریق یک برش کوچک تحت بیهوشی عمومی در معرض دید جراح قرار می‌گیرد. در طول ADR گردنی، برش معمولاً در جلوی گردن ایجاد می‌شود. در طی ADR کمری، برش معمولاً در پشت و مستقیماً روی ستون فقرات ایجاد می‌شود.
- ماهیچه‌ها به کنار منتقل می‌شوند یا از ستون فقرات بریده می‌شوند.
- دیسک دژنره شده به طور کامل برداشته می‌شود، همانطور که هر قسمت دژنره شده از مفاصل ستون فقرات یا مهره‌های مجاور در فضای دیسک برداشته می‌شود.
- دیسک مصنوعی با استفاده از تصویربرداری اشعه ایکس برای هدایت دستگاه در فضای دیسک قرار می‌گیرد. برخی از دیسک‌ها همچنین شامل صفحات فلزی هستند که به هر یک از مهره‌های رو به فضای دیسک متصل می‌شوند.
- ماهیچه‌های اطراف ستون فقرات دوباره به هم متصل می‌شوند و زخم بسته می‌شود.
دیسک‌های مصنوعی معمولا از مواد فلزی یا پلاستیکی ساخته می‌شوند. فرآیند بهبودی از تعویض دیسک مصنوعی معمولاً شامل ترکیبی از داروهای ضد درد، فیزیوتراپی و احتمالاً پوشیدن بریس پشت یا گردن است. بهبودی از این روش می‌تواند تا 6 ماه طول بکشد.
دکتر مجید نجفی، مدیر کلینیک درد مهرگان
