دیسک ستون فقرات به عنوان یک محور الاستیک قوی برای هر بخش مفصلی از ستون فقرات عمل می‌کند. این قسمت ثبات را فراهم و دامنه حرکت نسبتاً وسیعی را در تمام جهات در قسمت پایین کمر و گردن امکان‌پذیر می‌کند. اما زمانی که دیسک شروع به از دست دادن قدرت و انعطاف پذیری خود می کند، باعث ایجاد یک سری از علائم دردناک و ناتوان کننده می شود.
این مقاله درباره تمام مشکلان دیسک صحبت می کند و برجسته ترین نکاتی که باید در مورد مشکلات دیسک کمر بدانید را مرور می کند.
آنچه در این مقاله می خوانید
دیسک ستون فقرات چیست؟
دیسک های ستون فقرات شبیه استوانه گرد و در بالا و پایین صاف هستند. ضمناً به طور محکم به مهره های بالا و پایین آنها متصل می شوند. دیسک ها تا حدودی انعطاف پذیر هستند. آنها باعث جذب ضربه روی ستون فقرات می شوند.
به دلیل فشارهای زیادی که به کمر و گردن وارد می شود و تغییرات ناشی از افزایش سن، دیسک مستعد آسیب است.
- هنگامی پارگی دیسک در قسمت تحتانی ستون فقرات، منجر به کمردرد، پا درد و سایر علائم مانند بی حسی و ضعف شود.
- در گردن، مشکل دیسک می تواند منجر به درد و علائم در گردن، شانه، بازو و احتمالاً در دست شود.
مشکلات دیسک ممکن است به دلایل مختلف به طور اشتباه درک شوند. پزشکان متخصص ستون فقرات، همیشه در مورد علل درد مربوط به دیسک ستون فقرات اتفاق نظر ندارند. اما بیماران در درک این موضوع پیچیده مشکل دارند.
بسیاری از اصطلاحات تا حدودی به جای یکدیگر برای توصیف یک مشکل دیسک کمر استفاده می شوند. مانند عصب فشرده شده، دیسک تحلیل رفته، دیسک لغزیده، فتق دیسک، برآمدگی دیسک و غیره.
درد دیسک در مقایسه با درد ریشه عصبی
ده ها اصطلاح برای توصیف مشکلات دیسک استفاده می شود. اما در واقع تنها دو دسته اصلی از مشکلات برای دیسک وجود دارد:
بیماری دژنراتیو دیسک
اگر درد در خود دیسک ایجاد شود، بیمار درد محوری یا تیرکشنده را تجربه خواهد کرد. این وضعیت می‌تواند به عنوان بخشی از فرآیند پیری رخ دهد که در آن دیسک‌های ستون فقرات شروع به خشک شدن می‌کنند و در نتیجه مقداری از انعطاف‌پذیری و جذب شوک خود را از دست می‌دهند. به عنوان بخشی از این فرآیند، بخش داخلی دیسک روی هم‌می خوابد و بالشتک کم قطر تری بین مهره‌های استخوانی در ستون فقرات ایجاد می‌کند و قسمت بیرونی دیسک ممکن است دچار پارگی‌های کوچک شود که همگی می‌توانند باعث درد شوند.
علت دقیق درد ایجاد شده توسط دیسک هنوز بحث برانگیز است، اما می تواند هم یک واکنش بیوشیمیایی و هم یک جزء بیومکانیکی وجود داشته باشد.
در سایت کلینیک درد‌مهرگان، اصطلاحی که به طور مداوم برای توصیف این نوع درد استفاده می شود “بیماری دیسک دژنراتیو” است.
فتق دیسک کمر
اگر مشکل دیسک کمر باعث درد ریشه عصبی شود یا درد در امتداد یکی از اعصابی که از ستون فقرات خارج می شود حرکت کند، به آن درد رادیکولار می گویند. اگر مواد داخلی دیسک، هسته نرم، از دیسک نشت کند (یا «فتق» کند) و ریشه عصب را لمس کند، ممکن است این اتفاق بیفتد. مواد داخل دیسک به شدت التهاب زا هستند و هرگونه تماس با عصب می تواند باعث درد شود.
درد و سایر علائم، مانند بی‌حسی، گزگز یا ضعف، معمولاً در طول مسیر عصب حرکت می‌کنند، به طوری که دیسکی که در قسمت پایین ستون فقرات فتق می‌کند باعث ایجاد درد در امتداد عصب سیاتیک از طریق پشت ساق پا می‌شود. فتق دیسک ستون فقرات گردنی باعث ایجاد دردی می شود که در بازو پخش می شود.
در سایت کلینیک درد مهرگان، اصطلاحی که به طور مداوم برای توصیف این نوع درد استفاده می شود «فتق دیسک» است.
صرف نظر از اینکه مشکل دیسک چه نامیده می شود – مثلا لغزش دیسک، دیسک برآمده، دیسک تحلیل رفته و غیره – برای بیمار بسیار مهم است که بفهمد آیا درد در خود دیسک ایجاد می شود یا اینکه درد در امتداد عصب است.
تشخیص دقیق علت درد بیمار برای تعیین گزینه های درمانی مناسب مورد نیاز است. برای بحث دقیق تر، به تشخیص مشکلات دیسک مراجعه کنید.
مترجم دکتر مجید نجفی متخصص بیهوشی و درد، کلینیک درد مهرگان
